IKERKETAK LABORATEGIAN

Laborategian ibili gara aspaldi honetan energiarekin ikerketa batzuk egiten. Hona hemen gure lanaren erakustalditxo bat.

Euri azidoa

Euri azidoa gizakien ondorioz sortutako arazo bat da, eta ura beharrean euria egiten duenean azidoa jauzten denean gertatzen da. Honek, gizakien zentral termiko eta ibilailuetatik sortutako kontaminazioren ondorioa da. Izan ere, erregai fosilak erretzerakoan niotrogeno eta azufre gasak, gorantz joateko joera dutenak, atmosferarekin nahasten da, azidoa sortuz.

               

Hondakin erradioaktiboak

Hondakin erradioaktiboak,  elementu kimiko  dira. Bakarrik aurkitu ahal dira zentral nuklearretaneta. Funtzio praktikorik betetzen ez duten hondakinak dira.Maiz, fisio nuklearra bezalako prozesu nuklearren azpiproduktu bat dira. Hondakina ere sortu daiteke erreaktoreedo arma nuklearrentzako erregaien prozesamenduaren bidez edo medikuntzarako aplikazioen bidez, erradioterapia ed omedikuntza nuklearra bezalakoak.

Hondakin erradioaktiboak hiru zatitan banatzen dira:

    -  Sailkatu beharrik gabeko ondakinak:

       -  Aktibitate baxuko hondakinak 

        - Aktibitate ertaineko hondakinak

        - Aktibitate handiko hondakinak:

                                                                                                  Saioa Lopez

HONDAKIN ERRADIOAKTIBOAK

Hondakin erradioaktiboak kutsatzaile bereziak dira. Zentral nuklearretan sortzen eta metatzen dira. Hondakin horiek erradioazio jakin batzuk isurtzen dituzte, eta izaki bizidunengana iristen badira, gaixotasun larriak sortzen dituzte.

Sailkapen motak:

• Sailkatu beharrik gabeko hondakinak (edo salbuetsiak): duten erradioaktibitate maila ez da pertsonen osasunerako edo ingurumenerako kaltegarria, ez gaur egun ez etorkizunari begira. Material konbentzionaltzat erabil daitezke.

• Aktibitate baxuko hondakinak: erradioaktiobitate gamma edo beta daukate maila hauek baino txikiagoak badira: 0,04 GBq/m³ likidoak badira, 0,00004 GBq/m³ gaseosoak badira, edo kontaktu dosiaren tasa 20 mSv/h baino txikiagoa bada gaseosoan kasuan. Gainera, sailkapen honetakoak kontsideratzeko, semidesintegrazio periodoa30 urte baino gutxiagokoa izan behar da. Gainazaleko almazenamenduetan almazenatu behar dira.

• Aktibitate ertaineko hondakinak: gamma edo beta erradioaktibitatea daukate aktibate baxuko hondakinkoek baino maila handiagoarekin, baina, 4GBq/m³ baino txikiagokoa likidoekin, gaseosoak edozein aktibitatearekin edo solidoak euren kontaktu dosia 20 mSv/o gainditzen duenean. Aktibitate baxuko hondakinak bezala,bakarrik kontsideratu daitezke sailkapen honetakoak,  semidesintegrazio periodoa 30 urte baino txikiagoa duten hondakinak. Gainazaleko almazenamenduetan almazenatu behar dira.

• Aktibitate handiko hondakinak: erradioaktibitate alfa amititzen duten material guztiak eta aktibitate ertaineko hondakinetan ezarritako erradioaktibitate mailak gainditzen dituzten erradioaktibitate beta edo gamma emititzen duten edozein material. Baita ere sailkapen honetakoak dira, semidesintegrazio periodoa 30 urte baino gehiagokoa dutenak ( actínido minoritarioa adibidez). Almazenamendu geologiko sakonetan (AGP) almazenatu behar dira.

                                                                                                ANE ILARDIA

HONDAKIN ERRADIAKTIBOA

Hondakin erradioaktiboak,elementu kimiko erradioaktiboak dituzten eta funtzio praktikorik betetzen ez dutenhondakinak  dira. Maiz,fisio nuklearra bezalako prozesu nuklearren azpiproduktu bat dira. Hondakina ere sortu daiteke erreaktore edoarma nuklea rentzako erregaien prozesamenduaren bidez edo medikuntzarako aplikazioen bidez,erradioterapia edo medikuntza nuklear bezalakoak.

Lau motatan sailkatzen dira:

 Sailkatu beharrik gabeko hondakinak,

 Aktibitate baxuko hondakinak,

 Aktibitate ertaineko hondakinak

 Aktibitate handiko hondakinak.

Euri Azidoa

Euri azidoa ohikoa baino azidoagoa den euria da. Kalte asko sortzen dute, landarei, uretako animaliei eta eraikinetari. Euri azidoa gizakiaren eraginez gertatzen da. Azken urteotan gobernu asko, gas hauek gutxitzeko legeak egin dituzte.


Euri azidoa, zentral termikoetan eta ibilgailuek sortzen dute batez ere. Hauek erregai fosilak erretzen eta atsmosfera isurtzen dute. Orokorrean tximiniak oso altuak direnez, botatako gasak lainoek harrapatzen dituzte. Laino hauek haizearen eraginez mugitzen dira eta handik bizpahiru egunera euri kutsatua botatzen dute.

 

BEROTZE GLOBALA

Aireko tenperatura orokorra 0,74 eta 0,18 º C igo da azken mendean.Efektu arinak eragin dituzte tenperatura igotzean, sumendiak eta eguzki-izpien noranzko aldaketak eta abar.Berotze eta itsas mailaren igoera, milurteko batean baino luzeago jarraitzea espero da, berotegi-gas gehiagorik isuri ez arren. Hau karbono dioxidoaren bizitza 

.

              Berotze globala lurrazaleko, aireko eta ozeanoetako batez                                            besteko tenperaturaren igoera da.Hau karbono dioxidoaren bizitza                                        luzean eguratsean islatzen da.

Hondakin Erradiaktiboak

Hondakin Erradiaktiboak (Jon)

Hondakin erradiaktiboak kutsatzaile bereziak dira, bakarrik zentral nuklearretan eta prozesamenduaren bidez edo medikuntzarako aplikazioen bidez gertatzen da.

·Lau zatitan sailkatzen dira:

·Sailkatu beharrik gabeko hondakinak: Hondakin hura sortzen dutena ez da pertsonen ezta animalien osasunerako ona eta ingurunearentzako kaltegarria da.

·Aktibitate baxuko hondakinak: Erradioaktiobitate gamma edo beta izpiak 
daukate eta maila hauek baino txikiagoak dira.

·Aktibitate ertaineko hondakinak:   Gamma edo beta erradioaktibitatea daukate aktibate baxuko hondakinkoek baino maila handiagoak dira.

· Aktibitate handiko hondakinak :  Erradioaktibitate alfa emititzen duten material guztiak eta aktibitate ertaineko
ondakinetan bota erradioaktibitate materialak gainditzen dituzten erradioaktibitate beta da.

Hondaki hauek oso arriskutsuak dira izaki bizidunentzako batez ere, gaixotasun larriak sortzen dituztelako.

Hondakin hauek gauza asko egiteko erabiltzen da, adibidez; armak egiteko...

Urte askotan, hondakin hauek arriskutsuak izaten dira, eta oraindik ez dute erabaki zer egin hondakin hauekin.

Hondakin erradeaktiboak (Naia M)

Hondakin erradioaktiboak, elementu kimiko erradioaktiboak dituzten eta funtzio praktikorik betetzen ez duten hondakinakdira. Maiz, fisio nuklearra bezalako prozesu nuklearren azpiproduktu bat dira. Hondakina ere sortu daiteke erreaktoreedo arma nuklearrentzako erregaien prozesamenduaren bidez edo medikuntzarako aplikazioen bidez, erradioterapia ed omedikuntza nuklearra bezalakoak.



Hiru mota daude:

• Sailkatu beharrik gabeko hondakinak: 

• Aktibitate baxuko hondakinak: 

• Aktibitate ertaineko hondakinak:

• Aktibitate handiko hondakinak:

                                                                                                                      NAIA MARTINEZ

Hondakin erradioaktiboak (Zuriñe)

Hondakin erradioaktiboak, kutsatzile bereziak dira, eta zentral nuklearretan sortzen dira. Hondakin hauek metatu egiten dira, instalazioetan batez ere, eta erradiazio batzuk isurtzen dituzte. 

Hondakina sortu daiteke erreaktore edo arma nuklearrentzako, erregaien prozesamenduaren bidez edo medikuntzarako aplikazioen bidez, erradioterapia edo medikuntza nuklearra bezalakoak.

Lau zatitan sailkatuta dago:

· Sailkatu beharrik gabeko hondakinak (edo salbuetsiak): Hondakin hura ez da pertsonen osasunerako eta ingurumenerako kaltegarria.

· Aktibitate baxuko hondakinak: Erradioaktiobitate gamma edo beta daukate, maila hauek baino txikiagoak.

· Aktibitate ertaineko hondakinak: Gamma edo beta erradioaktibitatea daukate aktibate baxuko hondakinkoek baino maila handiagoak dira.

· Aktibitate handiko hondakinak:  Erradioaktibitate alfa emititzen duten material guztiak eta aktibitate ertaineko hondakinetan bota erradioaktibitate mailak gainditzen dituzten erradioaktibitate beta da.

Hondaki hauek oso arriskutsuak dira izaki bizidunentzako batez ere, gaixotasun larriak sortu ahal dituztelako.

Hondakin hauek gauza asko egiteko erabiltzen da, adibidez; armak egiteko...

Urte askotan, hondakin hauek arriskutsuak izaten dira, eta oraindik ez dute erabaki zer egin hondakin hauekin.

Euri azidoa

 Euri azidoa ohikoa baino azidoa den euria da. Kalteak sortzen ditu landare, uretako animaliak eta eraikinetan.  Geienetan gizakiaren eraginez  sortzen da. Zentral termikoek eta ibilgailuek sortzen dute batez ere.Hauek erregai fosilakj erretzean, tximinietatik edo ihesbideetatik, batez ere sufre eta nitrogeno oxidoa atmosferara isurtzen dituzte.

Nola eta noiz gertatzen da:

Euri azidoa gertatzen da sufre eta nitrogeno konposatuen emisioak eragindako giza jarduera (fabrikak, oinarritutako ikatza...) euri azidoa gertatzen da hodeiak osatzen duten ur tanta eta ke toxikoak gasak (sufre dioxidoa eta nitrogeno oxidoa) daude fabrikaketan, zentral elektrikoetan edo termikoetan.

Non:
  
Zentral termikoetan sortzen da, eta basoetan gertatzen da.

Ondorioak:

Euri azidoa sortzen duen kutsadura iturria ez da kaltetzen dituen eremuetan bertan egoten beti, gasak hara eta hona ibiltzen direlako atmoferan eta baldintza metereologiko egokiak dauden edozein lekutan ezartzen direlako.Horregaitik, kutsadura eragile gehien aireratzen duten herrialde industrializatuek kontuan hartu behar lukete beren jarduerek herrialde garatu gabeei ere eragiten dietela, eta, joera axolagabe horrekin, hango baliabide naturalak suntsitzen dituztela.

 




 

Berotze Globala

Berotze globala lurrazaleko, aireko eta ozeanoetako tenperaturaren igoera da.

Lurra Eguzkitik jasotzen duen energiaren bidez berotzen da, eta energia horren zati bat ezpaziora igotzen da. Baina Atmosferako gas batzuk energiari ez diote ihes egiten uzten orduan berriro lurraren gainazalera bueltatzen dira. Fenomeno horri berotegi-efektu deritzo.

Azken urteoetan asko handitu da atmosferako korbono dioxidoaren kantitatea. Hori dela eta, Lurreko tenperatura gero eta altuagoa da eta zientzialarien arabera berotze horrek oso ondorio larriak izan ditzake

EURI AZIDOA

Euri azidoa ohikoa baino askos azidoagoa den euria da.

Zergaitik gertatzen da:

Euri azidoa, gizakiaren eraginez gertatzen da gehiengotan, honek eginiko sufre eta nitrogeno isuriengaitik, eguratsean nahasten azido sortzen baitda.

Non eta nola gertatzen dira:

Euri azidoa, zentral termikoetan eta ibilgailuak sortutakoa da. Erregai fosilak erretzean, ihesbideetatik batez ere sufre eta nitrogeno oxidoa atmosferara isurtzen dituzte. Pluitzaile hauetako zati bat lurreratu egiten da eta beste zatia berriz aireak eramaten du, ur-lurrinaz konbinatu eta azidoak sortuz.

Ondorioak:

Euri azidoa sortzen duen kutsadura iturria ez da kaltetzen dituen bertan egoten beti, gasak hara eta hona ibiltzen direlako meteoroligiko egokiak dauden edozein lekutan ezartzen direlako.

Konponbidea:

Industria zenbait teknika gartatu ditu ingurumenaren babeserako eta era berean zenbait disposizio legal eta nazioarteko hitzarmen sortu dira produktu arriskutsu eta erasokorren kontzentrazioak kontrolatzeko.

Berotze Globala

Berotze globala lurrazaleko aireko eta ozeanotako batez besteko tenperatura igoera.

Gizakiak isuritako berotegi-gasetan oinarrituta bide dago. Honek lurrazala eta behe atmosferaren beroketa eragiten du, berotegi-efektua handitzen.

1950tik zenbait gertakarik, efektu arinak eragin dituzte tenperatura igotzean, sumendiak eta eguzki-izpien norabideen aldaldaketak...

 1990tik 2100ra tempereturak igotzen aziko direla. Etorkizunerako klimaren benetako aldaketak jakiteko daude, eta batez ere nola aldaketak leku batetik bestera izango diren. Debate politiko eta publikoa behar da, diru kontu eraginkorrak aztertuz berotzea gorantza joan ez dadin, edo behintzat ondorioekin bizitzen ikasteko. Nazioarteko gobernu gehienek, sinatu eta bat egin dute Kiotoko Protokoloarekin, non berotegiko gas isurketak murrizteko plangintza azaltzen den.


Berotze globalaren erruz poloak urtzen ari dira eta itsasoak ur geihago jasotzen ari da.